Chắc hẳn bạn đã không ít lần bắt gặp ảnh đi Viện Truyền Nước trên mạng xã hội, trong phim ảnh, hoặc thậm chí là cảnh tượng quen thuộc khi ghé thăm người thân tại bệnh viện. Những hình ảnh này thường gợi lên sự lo lắng về sức khỏe, nhưng đồng thời cũng là biểu tượng của quá trình phục hồi. Truyền dịch là một phương pháp y tế phổ biến, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ khi nào thực sự cần thiết, các loại dịch truyền phổ biến, và những lưu ý quan trọng để đảm bảo an toàn. Bài viết này sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn về việc truyền dịch, từ đó biết cách bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình một cách khoa học.
Khi Nào Cơ Thể Cần Được Truyền Dịch?
Cơ thể chúng ta luôn duy trì một sự cân bằng tinh tế giữa các chỉ số như nồng độ muối, đường, chất điện giải và các thành phần khác trong máu. Khi một trong những chỉ số này bị suy giảm đáng kể, việc bổ sung là cần thiết để khôi phục trạng thái cân bằng. Để xác định chính xác lượng chất bị thiếu hụt, việc thăm khám và xét nghiệm máu là vô cùng quan trọng trước khi quyết định truyền dịch. Điều này giúp bác sĩ kiểm soát liều lượng dịch truyền sao cho phù hợp nhất, tránh tình trạng quá ít hoặc quá nhiều.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp cấp bách, bác sĩ có thể chỉ định truyền dịch ngay cả khi chưa có kết quả xét nghiệm. Điều này áp dụng cho các bệnh nhân bị mất máu nghiêm trọng, mất nước nặng do nôn mửa hoặc tiêu chảy cấp, ngộ độc, hoặc những trường hợp cần chuẩn bị trước và sau phẫu thuật.
Hiện nay, xu hướng tự ý truyền dịch tại nhà khi cảm thấy mệt mỏi, ăn ngủ kém đang trở nên phổ biến. Tuy nhiên, việc này tiềm ẩn nhiều rủi ro. Truyền dịch không phải lúc nào cũng tốt, và loại dịch truyền cần phải được lựa chọn dựa trên thể trạng cụ thể của từng bệnh nhân. Việc tự ý truyền dịch mà không có sự kiểm tra và chỉ định của bác sĩ có thể dẫn đến các tai biến nghiêm trọng, gây ra những hậu quả đáng tiếc cho sức khỏe.
Một điểm quan trọng khác là trong nhiều trường hợp mất nước nhẹ, nếu bệnh nhân vẫn có khả năng ăn uống, việc bổ sung nước và chất điện giải qua đường miệng thường hiệu quả và an toàn hơn so với truyền dịch. Ví dụ, việc truyền một chai nước muối sinh lý 0.9% chỉ tương đương với việc bạn uống một bát canh, hay truyền 5% glucose cũng chỉ như uống một thìa cà phê đường. Do đó, việc hiểu đúng về cách bổ sung dinh dưỡng là điều cần thiết.
Bác sĩ chỉ định truyền nước
Các Loại Dịch Truyền Phổ Biến Thường Gặp
Trong các ảnh truyền nước ở viện, chúng ta thường thấy những chai dịch trong suốt hoặc có màu sắc khác nhau. Mỗi loại dịch truyền đều có mục đích điều trị riêng biệt, được phân loại thành các nhóm chính sau:
Ba Nhóm Dịch Truyền Chính
Dựa trên mục đích sử dụng, có ba nhóm dịch truyền phổ biến:
- Cung cấp dưỡng chất cho cơ thể: Loại này thường dành cho những người suy nhược, không thể ăn uống qua đường miệng, hoặc cần bồi bổ trước và sau phẫu thuật. Các dịch truyền trong nhóm này bao gồm glucose với nhiều nồng độ (5%, 10%, 20%,…), các loại đạm, chất béo và vitamin cần thiết cho cơ thể.
- Cung cấp nước và chất điện giải: Được sử dụng cho bệnh nhân bị mất nước hoặc mất máu do các tình trạng như tiêu chảy, nôn mửa, sốt cao, hoặc ngộ độc. Các dung dịch tiêu biểu là NaCl 0.9% (nước muối sinh lý), bicarbonate natri 1.4%, và lactate ringer.
- Nhóm đặc biệt: Bao gồm các dung dịch được dùng trong trường hợp cần bù dịch tuần hoàn nhanh chóng hoặc bù albumin. Các loại phổ biến trong nhóm này là dung dịch chứa albumin, dung dịch cao phân tử (như dextran), và huyết tương tươi.
Phân loại dịch truyền theo chỉ định y tế
Giới Thiệu Chi Tiết Một Số Loại Dịch Truyền Phổ Biến
Trong số các loại dịch truyền, có một số loại đặc biệt quen thuộc:
- NaCl 0.9% (Nước muối sinh lý): Đây là loại dịch truyền phổ biến nhất, thường được gọi là “truyền nước biển”. Với nồng độ 0.9%, dung dịch muối này có tính chất đẳng trương, tức là độ thẩm thấu tương đương với dịch bên trong cơ thể, giúp nó dễ dàng được hấp thụ. Khi truyền 1000ml nước muối sinh lý, khoảng 250ml sẽ được giữ lại trong lòng mạch. Loại này được dùng trong các trường hợp sốt siêu vi mất nước, tiêu chảy, nôn mửa, bệnh tiểu đường, hoặc để pha loãng thuốc trước khi truyền.
- Lactate Ringer: Dung dịch này chứa nước và một số ion thiết yếu như Na+, K+, Ca2+, Cl-,… Lactate Ringer có tính chất thẩm thấu gần giống huyết tương, có tính ưu trương nhẹ. Nó được chỉ định để bù nước và điện giải nhưng không nên dùng cho bệnh nhân mất nước do nôn quá nhiều. Khoảng 190ml trên 1000ml dịch truyền này được giữ lại trong lòng mạch.
- Đường Glucose 5%: Dung dịch này có tính chất tương tự như NaCl 0.9% và được sử dụng để bù dịch, đặc biệt khi bệnh nhân ăn uống kém, nôn ói nhiều, hoặc cảm thấy mệt mỏi, nôn nao sau khi say rượu. Bạn cũng có thể thấy nhiều hình ảnh truyền nước biển nữ sử dụng loại dịch này.
Nước muối sinh lý NaCl 0.9% loại dịch truyền phổ biến
Những Lưu Ý Quan Trọng Khi Truyền Nước Để Đảm Bảo An Toàn
Truyền dịch là một thủ thuật y tế đòi hỏi sự chuyên môn cao. Ngay cả những nhân viên y tế hoặc bác sĩ chưa có kinh nghiệm đầy đủ cũng có thể gặp khó khăn trong việc ứng phó với các tai biến khi truyền dịch. Các biến chứng có thể từ nhẹ đến nặng. Trường hợp nhẹ, bệnh nhân có thể bị đau, sưng tại vị trí tiêm. Nặng hơn, có thể dẫn đến suy tim, phù phổi, hoặc viêm tĩnh mạch do cơ thể tiếp nhận lượng dịch truyền vượt quá khả năng. Nguy hiểm nhất là sốc phản vệ, một phản ứng dị ứng nghiêm trọng có thể dẫn đến tử vong.
Để đảm bảo an toàn tuyệt đối khi truyền dịch, cần tuân thủ những nguyên tắc sau:
- Chỉ truyền khi có chỉ định của bác sĩ: Liều lượng truyền dịch phải được xác định dựa trên kết quả thăm khám và xét nghiệm cụ thể của từng bệnh nhân.
- Đảm bảo vô khuẩn và sẵn sàng cấp cứu: Bộ dụng cụ truyền nước phải được tiệt trùng tuyệt đối. Luôn cần có sẵn bộ dụng cụ và thuốc chống sốc để xử lý kịp thời các tai biến có thể xảy ra.
- Loại bỏ bọt khí: Trước khi cắm kim vào tĩnh mạch của người bệnh, cần đảm bảo loại bỏ hoàn toàn bọt khí trong túi và dây truyền bằng cách cho một lượng nhỏ dịch chảy ra ngoài.
- Theo dõi chặt chẽ bệnh nhân: Y tá hoặc điều dưỡng phụ trách cần thường xuyên kiểm tra tình trạng của bệnh nhân, bao gồm liều lượng, tốc độ và thời gian truyền dịch. Việc theo dõi sát sao giúp phát hiện và xử lý sớm các dấu hiệu bất thường.
- Ưu tiên bổ sung dinh dưỡng qua đường uống: Nếu bệnh nhân còn khả năng ăn uống, việc thay đổi chế độ dinh dưỡng phù hợp sẽ an toàn và tự nhiên hơn rất nhiều so với truyền dịch.
Truyền dịch có vai trò quan trọng trong việc phục hồi sức khỏe và hỗ trợ điều trị bệnh. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả tối đa và tránh những rủi ro không mong muốn, việc tuân thủ nghiêm ngặt chỉ dẫn của bác sĩ là điều kiện tiên quyết.
Điều dưỡng viên theo dõi sát sao bệnh nhân truyền nước tại bệnh viện
Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về việc truyền dịch cũng như những lưu ý quan trọng. Việc chủ động tìm hiểu kiến thức y tế sẽ giúp chúng ta bảo vệ sức khỏe tốt hơn, đặc biệt khi nhìn thấy các ảnh đi viện truyền nước hay chứng kiến cảnh này trong đời thực.
Nguồn tham khảo:
- Medlatec.vn