Viêm mũi dị ứng và viêm xoang là hai tình trạng sức khỏe đường hô hấp trên rất phổ biến, gây ra nhiều khó chịu và ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của người mắc phải. Do có nhiều triệu chứng ban đầu tương đồng, việc phân biệt chính xác giữa hai bệnh lý này đôi khi gặp khó khăn, dẫn đến chẩn đoán và điều trị sai hướng. Để giúp bạn nhận biết rõ hơn, bài viết này sẽ phân tích sự khác nhau về triệu chứng, nguyên nhân và cách phòng ngừa hai bệnh lý này. Việc hiểu rõ các biểu hiện này cũng giúp bạn tìm kiếm thông tin chính xác, chẳng hạn khi tìm hiểu về Hình ảnh Viêm Mũi Dị ứng hay các dấu hiệu của viêm xoang.
Bài viết dựa trên chia sẻ chuyên môn từ ThS.BS.CKII Lê Nhật Vinh – Khoa Tai Mũi Họng – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn.
Viêm mũi dị ứng là gì?
Viêm mũi dị ứng là phản ứng viêm và kích thích ở mũi không phải do nhiễm trùng (virus, vi khuẩn) mà do sự phản ứng quá mức của hệ miễn dịch với các tác nhân gây dị ứng trong môi trường. Các tác nhân phổ biến bao gồm phấn hoa, lông động vật, khói bụi, nấm mốc, hoặc thay đổi thời tiết đột ngột.
Viêm mũi dị ứng thường được chia làm hai loại chính:
- Viêm mũi dị ứng theo mùa (có chu kỳ): Xảy ra vào những thời điểm nhất định trong năm, khi có sự gia tăng của các tác nhân dị ứng theo mùa như phấn hoa vào mùa xuân, nấm mốc vào mùa mưa ẩm, hoặc không khí khô lạnh vào mùa đông.
- Viêm mũi dị ứng quanh năm (không có chu kỳ): Xảy ra bất cứ lúc nào người bệnh tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng, không phụ thuộc vào mùa cụ thể.
Bệnh có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, nhưng những người có tiền sử hen suyễn hoặc có người thân trong gia đình mắc viêm mũi dị ứng sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
hình ảnh viêm nướu răng ở trẻ là một vấn đề sức khỏe khác cần được lưu tâm, đặc biệt ở trẻ em.
Viêm xoang là gì?
Viêm xoang là tình trạng lớp niêm mạc lót trong các xoang (các hốc rỗng chứa khí trong xương sọ kết nối với mũi) bị nhiễm trùng hoặc viêm, thường do vi khuẩn, virus. Tình trạng dị ứng nặng cũng có thể gây phù nề niêm mạc, làm hẹp hoặc tắc nghẽn lỗ thông xoang, dẫn đến dịch nhầy bị ứ đọng và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, gây viêm.
Viêm xoang cũng được phân loại dựa trên thời gian mắc bệnh:
- Viêm xoang cấp tính: Thời gian bệnh kéo dài dưới 3 tháng.
- Viêm xoang mãn tính: Thời gian bệnh kéo dài trên 3 tháng.
Viêm xoang thường có thể là một biến chứng của viêm mũi dị ứng kéo dài hoặc không được kiểm soát tốt.
Phân biệt Viêm Mũi Dị Ứng và Viêm Xoang
Mặc dù có nhiều triệu chứng chung, viêm mũi dị ứng và viêm xoang có những điểm khác biệt cơ bản về nguyên nhân, triệu chứng đặc trưng và các biến chứng tiềm ẩn.
Nguyên nhân gây bệnh
- Viêm mũi dị ứng: Chủ yếu do phản ứng quá mẫn với các dị nguyên trong môi trường như khói bụi, phấn hoa, nấm mốc, lông động vật, thay đổi thời tiết. Đây không phải là tình trạng nhiễm trùng do virus hay vi khuẩn.
- Viêm xoang: Thường do nhiễm trùng (virus, vi khuẩn) gây ra. Ngoài ra, các yếu tố như dị ứng (phấn hoa, khói bụi, lông động vật) hoặc thay đổi thời tiết lạnh cũng có thể là yếu tố khởi phát hoặc làm nặng thêm tình trạng viêm, đặc biệt khi gây phù nề và tắc nghẽn lỗ thông xoang.
hình ảnh sưng nướu răng cũng là một dấu hiệu viêm nhiễm ở vùng mặt cần chú ý, mặc dù liên quan đến răng miệng.
Triệu chứng đặc trưng
Cả viêm mũi dị ứng và viêm xoang đều có chung triệu chứng nghẹt mũi và ngứa mũi. Tuy nhiên, một số biểu hiện giúp phân biệt rõ hơn:
- Triệu chứng của Viêm mũi dị ứng:
- Hắt hơi liên tục, thành tràng dài, khó kiểm soát.
- Chảy nước mũi loãng, trong suốt, không mùi.
- Ngứa tai, ngứa mắt, mắt đỏ, chảy nước mắt.
- Ngứa họng gây ho.
- Triệu chứng của Viêm xoang:
- Hắt hơi, sổ mũi (có thể có).
- Chảy nước mũi hoặc dịch tiết từ mũi xuống họng. Dịch này có thể trong, nhưng thường đặc quánh và có màu (vàng, xanh), đôi khi có mùi hôi.
- Đau họng, ho kéo dài (do dịch chảy xuống họng).
- Đau nhức đầu ở các vùng trán, thái dương, gò má (tùy thuộc vào xoang bị viêm).
- Cảm giác nặng mặt, đau vùng mũi và tai.
- Giảm hoặc mất khả năng ngửi mùi.
- Hơi thở có mùi hôi.
Hình ảnh minh họa phân biệt viêm mũi dị ứng và viêm xoang, giúp nhận biết các dấu hiệu qua các hình ảnh viêm mũi dị ứng và viêm xoang khác nhau
Các biến chứng cần lưu ý
Viêm mũi dị ứng và viêm xoang đều có thể dẫn đến viêm tai giữa và viêm phế quản. Tuy nhiên, có những biến chứng riêng:
- Biến chứng của Viêm mũi dị ứng: Viêm mũi xoang dị ứng, viêm mũi xoang mãn tính, polyp mũi xoang.
- Biến chứng của Viêm xoang: Viêm não, áp xe hậu nhãn (các biến chứng nhiễm trùng nghiêm trọng hơn).
Cách phòng ngừa Viêm Mũi Dị Ứng và Viêm Xoang
Phòng ngừa cả hai bệnh lý này tập trung vào việc tăng cường sức đề kháng và tránh tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ:
- Duy trì lối sống lành mạnh: Tập thể dục đều đặn, xây dựng chế độ ăn uống cân bằng để nâng cao sức đề kháng. Đối với người lớn tuổi, tránh kiêng khem quá mức gây suy nhược.
- Giữ ấm cơ thể khi thời tiết chuyển lạnh.
- Tránh hút thuốc lá và môi trường có khói thuốc.
- Vệ sinh nhà cửa thường xuyên để giảm bụi bẩn, nấm mốc.
- Đeo khẩu trang khi ra đường hoặc làm việc trong môi trường ô nhiễm, nhiều khói bụi.
- Vệ sinh mũi hàng ngày bằng nước muối sinh lý để làm sạch và giảm nguy cơ viêm nhiễm, dị ứng.
- Hạn chế tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng đã biết như phấn hoa, nước hoa, lông động vật.
Hình ảnh cơ sở y tế chuyên khoa, nơi thăm khám và chẩn đoán các bệnh lý mũi xoang như viêm mũi dị ứng, viêm xoang và các vấn đề liên quan đến hình ảnh viêm mũi dị ứng
Kết luận
Viêm mũi dị ứng và viêm xoang là hai bệnh lý có những triệu chứng ban đầu tương đồng, khiến việc tự phân biệt trở nên khó khăn. Để có chẩn đoán chính xác và phác đồ điều trị phù hợp, người bệnh nên đến thăm khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa Tai Mũi Họng. Các bác sĩ sẽ dựa vào triệu chứng lâm sàng và có thể chỉ định thêm các xét nghiệm hoặc chẩn đoán hình ảnh cần thiết để đưa ra kết luận cuối cùng và tư vấn cách điều trị hiệu quả nhất.
Nguồn tham khảo: Bài viết dựa trên chia sẻ chuyên môn của ThS.BS.CKII Lê Nhật Vinh – Khoa Tai Mũi Họng – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Nam Sài Gòn.